Yerebatan Sarnıcı Nerede? Hikayesi Nedir?

Yerebatan Sarnıcı 532 yılında İmparator Justnianus’un emri ile yaptırılmış, Stoa Bazilikasının altında yer alan yapıttır. Bazı çevreler tarafından Bazilika Sarnıcı olarak da isimlendirilir. Sarnıc 140 metre genişliğinde, 9 metre yüksekliğinde, 336 sütundan oluşan dev taş bir yapıdır. Sütunların arasında 4.80 metre aralıklar bulunur.

Sarnıc her sırada 28 adet sütun olmak üzere, 12 sıra sütundan oluşur. Sarnıca inmek isteyen ziyaretçiler 52 basamaklı taş merdivenleri kullanırlar. Yapıda kullanılan üstün mimari özellikler sayesinde, zamana yenilmeden bu günlere gelmeyi başarabilmiştir. Yapıt için zamanın en ileri teknolojisinin kullanılmıştır.

İstanbul’da merkezi konumda bulunan Yerebatan Sarnıcı, Fatih ilçesinin Alemdar Mahallesi, Yerebatan Caddesi üzerinden giriş yapılabilir. Ulaşım sağlamak isteyen ziyaretçiler, Kabataş-Bağcılar yönünde tramvay hattını kullanarak ulaşım sağlayabilirler. Bu yönü kullanan ziyaretçiler Sultanahmet durağından inerek, 3 dakika yürüyerek konforlu bir şekilde sarnıca erişim sağlarlar.

Köprülü Kanyon Gezi Rehberini inceleyebilirsiniz…

Sarnıcın bakım ve müze olarak işletilmesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanır. Sarnıç her ne kadar yapıldığı dönemlerde şehrin su ihtiyacı için yapılmış olsa da, Roma döneminin baş yapıtları arasında sayılabilir. Şehrin artık su ihtiyacını karşılamaz, ancak eşsiz güzelliği ile yerli yabancı binlerce turisti kendine çeker.

Yerebatan Sarnıcı’nın Mimari Özellikleri

Ziyaretçiler Yerebatan Sarnıcı tarihi dokusuna erişim sağladığında, ilk anda uçsuz bucaksız sütun ormanında bulunduğu hissine kapılırlar. Tavan yükü haç biçiminde oluşturulmuş tonozlarla oluşturulan kemerler aracılığı ile sütunlara aktarılmıştır.

Sütunlar değişik mermerlerden oluşmuştur. Bu durum sütunların başka yapıtlardan alınarak, sarnıca taşındığı anlamını taşır. Sütunlardan 98 adedi Corinth üslubuna sahip olup, bazılarında Dor özellikleri görülür. Sarnıcın duvarları ve zemin kısmında horasan hacı ile yapıştırılmış tuğladan oluşmuştur. Ayrıca yüzeyler horasan harcı ile kaplanarak sızdırmazlık özelliği kazandırılmıştır.

Yerebatan Sarnıcı toplamda 9 bin 800 metrekare kapalı alandan oluşur. Ayrıca 100.000 ton su tutabilme kapasitesine sahiptir. İstanbul Yerebatan Sarnıcı şehre su sağlamak için oluşturulmuştur. Elde edilen kayıtlara göre inşaatında binden fazla köle çalıştırılmıştır.

Sarnıc, 368 yılında İmparator Valens tarafından 971 metre uzunluğundaki Valens kemeri olarak da bilinen, Bozdoğan Kemeri’nin devamı niteliğindedir. Yerebatan Sarnıcı’na taşınan su yaklaşık 19 kilometre mesafede yer alan Belgrat Ormanları’ndan sağlanır. Yapıtta silindirik, yivli, köşeli sütunlar göze çarpar. Ayrıca bazı sütunlarda Sarkık Dal, Tavuz Gözü, Göşyaşı şeklinde kabartmalar bulunur.

Yerebatan Sarnıcı Hikayesi

Yapıtın inşasında eşsiz güzellikte mermer sütunlar kullanılası ve göz alıcı kabartmalarla bezenmiş olması nedeniyle halk arasında Yerebatan Sarayı olarak da nitelendirilen Yerebatan Sarayı yapıldığı tarihlerde İstanbul’da bulunan sarayların ve halkın su ihtiyacını karşılamak için oluşturulmuştur.

1453 yılında İstanbul’un fethinden sonra bir dönem Topkapı Sarayı’nın su ihtiyacı sarnıçtan karşılanmıştır. Sonraları bundan vazgeçilmiş, uzun yıllar sarnıç kullanılmamış, hatta unutulmuştur. 16. Yüzyıl ortalarında ihtiyaç hasıl olunca yapılan araştırmalar neticesinde sarnıç keşfedilerek, tekrardan şehrin su ihtiyaçlarında kullanılmıştır.

Yerebatan Sarnıcı gizemli yapısı birçok efsaneye konu olmuştur. Bunlar arasında en popüler olan yapıtta kullanılan Medusa başıdır efsanesidir. Yunan mitolojisine göre Medusa yer altı dünyasında yaşayan, kendine bakanları taşa çevirme kuvvetine sahip, yılan başlı efsanevi karakterdir. Sarnıcın kötü ruhlardan korunması amacı ile Medusa başının yapıtta kullanıldığına inanılır. Yerebatan Sarnıcında, Medusa’nın başının ters konmasının nedeni ise Medusa’ya bakan kişinin taşa dönüşmesini engellemektir.

Yerebatan Sarnıcı’na Nasıl Gidilir?

İl dışından gelecek ziyaretçilerin Yerebatan Sarnıcı’na erişim sağlayabilmeleri için, İstanbul’a ve ardından Fatih İlçesine erişim sağlamaları gerekir. Anadolu yakasında ulaşım sağlamak isteyen ziyaretçiler, Eminönü yönüne vapur hatları ile Avrupa yakasından ulaşmak isteyenler Ayasofya Müzesi istikametinde olan toplu taşıma araçlarını kullanabilirler.

Yerebatan Sarnıcı Ayasofya Müzesi ve Sultanahmet durağına yakın konumdadır. Özel araçla ulaşım sağlayacak ziyaretçiler telefonlarından Yerebatan Sarnıcı nerede? Şeklinde arama yaparak, harita uygulamaları sayesinde konforlu bir şekilde erişim sağlayabilirler.

Yerebatan Sarnıcı Ne Zaman Ziyaret Edilir?

Ziyaretçiler Yerebatan Sarnıcı Müze Müdürlüğü’nün resmi web sitesinden veya iletişim kanallarını kullanarak, Yerebatan Sarnıcı açık mı? Konusunu araştırmalıdırlar. Bazı durumlarda bakım çalışmaları nedeniyle kapalı konumda olabilir. Ziyaretçiler 09.00 ile 18.00 saat aralığında, haftanın her günü sarnıcı ziyaret edebilirler.

Yerebatan Sarnıcı Giriş Ücreti 2022

Müzenin resmi web sayfasında yer verilen, Yerebatan Sarnıcı giriş ücreti 2022 yılı itibari ile Türk vatandaşları için 50 TL, yabancılar için 190 TL, emekli, öğretmen ve öğrenciler için 20 TL şeklinde ücretlendirilmiştir. Müze 65 yaş üzeri ziyaretçilere ücretsiz hizmet verir.

Yerebatan Sarnıcına girmek için size küçük bir tavsiyemiz olacak mutlaka gitmeden önce online olarak bilet alabilirsiniz aksi takdirde buraya girebilmek için sıra beklemek zorunda kalabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Yerebatan Sarnıcı Medusa neden ters? Yerebatan Sarnıcı’nı ziyaret eden ziyaretçiler, yapıtın kuzeybatı yönünde köşelerde bulunan sütunlarda Yerebatan Sarnıcı Medusa başını yakından görme imkanı bulurlar. Sarnıcta bulunan Medusa Başı garip bir şekilde terk olarak sütunların altında yerini alır. Medusa Başı göz alıcı güzellikte olup, Roma dönemi heykel sanatının nadide simgelerindendir.

Rivayete göre Medusa, siyah gözleri ile, uzun saçlarıyla ve vücudunun güzelliği ile övünen bir kızdır. Zeus’un oğlu Perseus’a gönül verir. Ancak Persus’u seven Athena bu durumu kıskanır ve Medusa’nın saçlarını yılana çevirir. O günden sonra Medusa’nın baktığı herkes taş kesilir. Persus’da buna kayıtsız kalmayarak Medusa’nın gücünden faydalanmak için başını keser ve birçok savaşta galip gelir.

Bir başka rivayete göre Medusa kendisini aynada görerek kendisini taşa çevirmiştir. Ama neden ters konulduğu hakkında kesin bir bilgi yoktur.

Yerebatan Sarnıcı niye yapıldı? Sarnıç yapıldığı tarihlerde, hüküm süren Doğu Roma imparatorluğuna ait saraylarının ve şehrin su ihtiyacını karşılamak için oluşturulmuştur. Yapının su tutma kapasitesi göz önünde bulundurulduğunda, o tarihlerde şehrin tüm su ihtiyacını karşılayabilecek özelliktedir.

Yerebatan Sarnıcı Müze Kart geçerli mi? Sarnıç Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı bulunmadığı için, Müze Kartı geçmez. Ziyaretçiler nakit veya kredi kartı kullanabilirler.

Sonuç

Eski çağlardan beri birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, birçok tarihi ve kültürel yapıyı bünyesinde bulunduran İstanbul, bir zamanlar Doğu Roma İmparatorluğu’nun da başkenti ve ticaret merkeziydi. İstanbul’un su sıkıntısının ortadan kaldırılması amacıyla 527 yılında Yerebatan Sarnıcı’nın temelleri atıldı.

Bu amaçla Belgrat ormanlarından sağlanan sular, su kemerleri ile şehre taşınacak ve saraylara yakın konunda bulunan sarnıç vasıtasıyla ihtiyaç giderilecekti. Doğu Roma İmparatoru Justinianus’un emri ile sarnıç 565 yılında tamamlanmıştır. Uzun yıllar sarayların ve şehrin su ihtiyacına cevap vermiştir. Bu sayede şehir o dönemlerde herhangi bir su sıkıntısı yaşamamıştır.

Çeşitli rivayetlere konu olan Yerebatan Sarnıcı’nın, Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra da içme suyu ihtiyacını karşıladığı bilinmektedir. Daha sonraları bazı sebeplerle atıl durumda kalan ve yeterli ilgiyi görmeyen sarnıç, Fransız topografya uzmanı Petrus Gyllius tarafından 1544-1555 yılında tekrardan keşfedilmiştir.

1955-1960 yıllarında sütunlarda oluşan çatlaklar nedeni ile beton ile kaplanmıştır. 1985 ve 1987 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından gerekli restorasyon ve temizlik çalışmaları yapılarak, ziyaretlere açık konuma getirilmiştir.

Sarnıç artık şehrin su ihtiyacının karşılanmasında kullanılmasa, tarihi ve kültürel zenginliği açısından eşsiz yapıtlar arasında olup, bir çok noktada tarihe ışık tutmaktadır. Yerebatan Sarnıcı ziyaretçilere kapısını açmakla birlikte, birçok kültürel etkinliklerin oluşturulmasına da büyük katkılar sağlamıştır. Bu amaçla çağdaş sanat gösterileri, geçici sergiler ve kültür sanat etkinlikleri oluşturulur.